اطفا حریق – بروز حوادث زیان بار و غیرمنتظره در اماکن مختلف، تهدیدکننده جان و مال انسان ها هستند. یکی از خطرناک ترین اتفاقات، رخداد آتش سوزی است و علت خطرناک بودن آن، امکان گسترش حریق در کسری از ثانیه به دلیل وجود اکسیژن، حرارت و یا مواد سوختی می باشد. در حقیقت چنانچه در هنگام بروز احتراق بتوان یکی از اضلاع هرم آتش که شامل حرارت، اکسیژن و مواد اشتعال زا می باشد را محدود یا کنترل کرد، شعله های آتش مهار خواهند شد. بنابراین در زمان بروز اینچنین حوادثی، مهم ترین و اصلی ترین روش، جلوگیری از انتشار حریق و اطفا آن می باشد.
در این مطلب قصد داریم نکات مهمی را راجع به کنترل واکنش های زنجیره ای آتش و خاموش کردن آن بیان کنیم؛ اگر تمایل به یافتن پاسخ این پرسش که مواد اطفا حریق شامل چه موادی میشود را دارید با ما تا انتها همراه باشید.
روش های کلی اطفا حریق
بنابر ماهیت حریق، چندین روش کارآمد وجود دارد که بواسطه آنها میتوان از گسترش و توسعه شعله ها جلوگیری کرد. سرد کردن یکی از متداول ترین شیوه های کاهش حریق می باشد که مواد موثری همچون آب، بدین روش عمل می کنند. خفه کردن نیز روش دیگری برای اطفا حریق است که از رسیدن اکسیژن به شعله های آتش جلوگیری می نماید و از مواد گوناگونی جهت اینکار استفاده می شود.
حریق هایی که در حین سوختن اکسیژن تولید می کنند و یا آتش سوزی هایی با منشا سدیم، پتاسیم و یا دینامیت قابل اطفا با روش خفه کردن نیستند. تکنیک سوم، از بین بردن یا جابجایی مواد اشتعال زایی است که در مجاورت شعله های آتش قرار دارند. شیوه ی آخر نیز مربوط به کنترل واکنش های زنجیره ای می باشد که با استفاده از ترکیبات ویژه ای همچون جوش شیرین میتوان به اطفا حریق کمک نمود.
بیشتر بخوانید:بهترین تکنیک های اطفای حریق
مواد اطفا حریق
موادی همچون آب، گاز co2، خاک، ماسه، کف یا فوم co2، مواد رقیق کننده هوا همچون گاز نیتروژن، پودرهای مخصوص خاموش کننده و ترکیبات هالوژن از جمله مهم ترین مواد اطفا حریق می باشند. آب و گاز کربن دی اکسید از اصلی ترین مواد خاموش کننده آتش هستند که از جمله مواد پرکاربرد در تولید کپسول آتش نشانی نیز می باشند. از خصوصیات بارز گاز کربن دی اکسید و آب، میتوان به اطفا حریق به روش سرد کردن اشاره نمود. ماده موثر بعدی، کف یا فوم است که از انواع تخمیر برخی مواد غیر خوراکی و ترکیب با مواد شیمیایی خاص تهیه می گردد و مخزن کپسول آتش نشانی با آن، پر می شود که اساس کار آن، خفه کردن آتش است و از رسیدن اکسیژن به حریق جلوگیری می کند.
پودر های خاموش کننده آتش نیز از ترکیبات با پایه فسفات ها، سولفات ها و کربنات ها ایجاد می شوند که برخی کپسول ها حاوی پودر خشک و برخی دیگر شامل پودر شیمیایی خیس می باشند. ترکیبات هالوژن نیز توسط کارخانه ها تولید می شوند و جزو مواد اطفا حریق موجود در برخی از انواع کپسول های آتش نشانی هستند و به دلیل آنکه به سرعت روی شعله های آتش را می پوشانند و مانع از رسیدن اکسیژن می شوند، برای مهار احتراق بسیار کاربردی هستند.
سخن پایانی
در این نوشتار به انواع مواد اطفا حریق اشاره گردید که آشنایی با آنها امری ضروری است همچنین باید بدانیم که استفاده از این مواد زمانی می تواند در اطفا حریق تاثیر گذار باشد که به صورت صحیح و بجا از آنها استفاده شود؛ به عنوان مثال استفاده از کپسول آتش نشانی حاوی آب یا سایر مواد مرطوب، جهت خاموش کردن آتش سوزی ناشی از تجهیزات الکتریکی و برق مناسب نمی باشد و می تواند باعث گسترده شدن آتش و افزایش خسارات نیز شود. بنابراین با آگاهی از مواد اطفا آتش و کارکرد آنها، از آمادگی لازم در هنگام بروز حوادث ناگهانی برخوردار خواهیم بود.